Boyoz, İzmir’in meşhur lezzetlerinden biridir. Kökeni Osmanlı zamanına kadar uzanmaktadır. Ege Denizi’nin kıyısındaki İzmir’de, deniz yolculuklarına çıkan denizcilerin yanlarına almak üzere hazırlanan bir çeşit ekmekten türemiştir. Günümüzde ise İzmir’in sembol lezzetlerinden biri olarak kabul edilir.
Boyoz, kahvaltıda ya da öğle yemeğinde tüketilebilir. Hamuru mayalı bir ekmek hamuru gibi hazırlanır. İç malzemesi ise beyaz peynir, maydanoz ve yumurta karışımından oluşur. Boyoz genellikle tek başına değil, yanında çay ile servis edilir. İzmir’in sokak lezzetleri arasında en popülerlerinden biridir ve şehrin farklı bölgelerinde farklı tarifler kullanılır.
Bu lezzetli atıştırmalık, fermente edilmiş hamurun bir parçası olarak sağlıklı bir seçenektir. İçindeki malzemelerde bulunan protein, karbonhidrat ve vitaminlerle günlük besin ihtiyacınızın bir kısmını karşılayabilirsiniz. Boyoz yapımı oldukça kolaydır ve evde denemeye değer.
Boyozun Kökeni ve Tarihi
Boyoz, İzmir’in vazgeçilmez lezzetlerinden biri olarak bilinir. Boyoz, ilk olarak Ladino Yahudileri tarafından İzmir’e getirilmiştir. 500 yıllık geçmişiyle şehrin sembolü haline gelen lezzet, özellikle sabah kahvaltılarında çok sık tüketilir. Geleneksel bir tat olduğu gibi, İzmir halkı tarafından modernize edilerek farklı malzemelerle de hazırlanmaktadır. Boyoz, İzmir’de tatma fırsatı olanlar için kesinlikle denemeleri gereken bir lezzettir.
Boyozun tarihi hakkında kesin bilgiler bulunmamakla birlikte, İzmirli girişimci bir ailenin 1884 yılında üretimini yaptığı söylenmektedir. Boyoz, İzmir’de üretilen en eski geleneksel yiyeceklerden biridir. İlk üretildiği yıllarda yalnızca birkaç fırında yapılmaktaydı, ancak günümüzde hemen hemen her fırında bulunabilir.
Boyoz, dışarıdan tamamen düz bir görünüme sahip olsa da, hazırlanışı oldukça özeldir. Hamuruna, tahin, çörekotu ve keçiboynuzu pekmezi gibi özel malzemeler eklenir. Ardından, hamurun üstüne domates, pul biber, biber ve tulum peyniri gibi malzemeler eklenerek lezzeti zenginleştirilir. Bu zengin malzeme çeşitliliği, boyozun İzmir’in sembolü haline gelmesine yardımcı olmuştur.
Gerekli Malzemeler
Boyoz yapmak için gerekli olan malzemeler şöyledir:
- 3 su bardağı un
- 1 su bardağı sıvı yağ
- 1 su bardağı ılık su
- 1 tatlı kaşığı tuz
- 1/2 su bardağı tahin
- 1/2 su bardağı pekmez
- 1 adet yumurta
- 1 yemek kaşığı çörek otu
Un, sıvı yağ, ılık su ve tuzu yoğurma kabına alarak hamur yoğurun. Yoğurma işlemi sırasında yavaş yavaş un ekleyerek hamuru kıvamına getirin. Hamuru 30 dakika boyunca dinlenmeye bırakın. Bu süre zarfında tahin ve pekmezi karıştırarak iç harcı hazırlayın. Dinlenen hamuru iki parçaya bölün ve her bir parçayı hamur açma tahtası üzerinde yarım cm kalınlığında açın. Açtığınız hamurun üzerine iç harcı sürün ve rulo halinde sarın. Ruloyu iki kez keserek yarım ay şeklinde kıvırın. Üzerine çırpılmış yumurta ve çörek otu serperek 200 derecelik önceden ısıtılmış fırında yaklaşık 20-25 dakika kadar pişirin.
Hamurun Yapılışı
Boyoz hamuru yapmak oldukça basittir ve evde kolaylıkla hazırlanabilir. İşte boyoz hamuru için adım adım yapmanız gerekenler:
- Unu geniş bir kaba dökün ve ortasını havuz gibi açın.
- Açtığınız havuzun içine sıvı yağı, tuzu, sirkeyi ve ılık suyu ekleyin.
- Tüm malzemeleri bir kaşık yardımı ile karıştırın ve ardından elinizle yoğurun.
- Hamur, yoğurulduktan sonra küçük bezelere ayrılmalıdır. Hamur bezeleri, üzerlerine biraz un serpiştirilerek dinlenmeye bırakılmalıdır.
- Dinlenen hamurların açılması için bir merdane kullanılmalıdır. Hamur bezesi, yuvarlak bir şekil alıncaya kadar açılmalıdır.
- Açılan hamurun üzerine sıvı yağ sürülmeli ve ikiye katlanarak bir dikdörtgen şekli oluşturulmalıdır.
- Daha sonra, bu dikdörtgen şeklini rulo halinde sarın ve tekrar dinlenmeye bırakın.
İşte hazır olan boyoz hamuru, iç malzemeleri eklenerek pişirilmeye hazır hale getirilebilir.
İç Malzemenin Yapılışı
Boyoz yapımının en önemli aşamalarından biri de iç malzemenin hazırlanmasıdır. Geleneksel bir lezzet olan boyozda, iç malzeme olarak beyaz peynir ve maydanoz kullanılır. İç malzemenin hazırlanması oldukça kolaydır.
İlk olarak beyaz peynir küçük küpler halinde doğranır. Doğranan peynirlerin üzerine ince kıyılmış maydanoz eklenir ve karıştırılır. İsterseniz iç malzeme için tuz ya da baharat kullanabilirsiniz. Karışımın tuzu beyaz peynirin tuzlu olması sebebiyle az kullanılması önerilir. Baharat olarak ise genellikle karabiber ya da pul biber tercih edilir.
İç malzemeler karıştırıldıktan sonra boyoz hamuru hazırlanır ve içi bu hamurun içine konularak şekil verilir. İyi bir boyoz yapmak için iç malzemenin lezzeti kadar hamurun da kalitesi önemlidir.
Boyozun Pişirilmesi
Boyozu pişirmek için öncelikle hazırladığımız hamuru, iki eşit parçaya ayırıp yuvarlıyoruz ve bir süre dinlendiriyoruz. Sonrasında ise hamurun her bir parçasını yassı bir hale getirip, üzerine hazırladığımız iç malzemeyi ekleyerek yuvarlıyoruz. Hazırlanan boyozlar, yağlı kağıt serili bir fırın tepsisine yerleştirilir.
Fırını, 200 derece olacak şekide ayarlayarak, boyozları pişirmeye hazır hale getiriyoruz. Fırın tepsisindeki boyozları, önceden ısıtılmış fırında yaklaşık 20-25 dakika boyunca pişiriyoruz. Pişirmeden önce, boyozların üzerine bir yumurta sarısı sürerek, daha lezzetli bir görünüm elde edebiliriz.
Boyozlar, fırından çıktıktan sonra bir süre oda sıcaklığında bekletilerek, servise hazır hale getirilir. Sıcak servis önerilse de soğuk olarak da tüketilebilir. Ayrıca, servis öncesinde üzerlerine tereyağı veya ceviz içi gibi malzemeler ekleyerek, daha zengin bir lezzet oluşturabiliriz.
Boyoz pişirirken dikkat edilmesi gereken hususlardan biri, fırının sıcaklığını ayarlarken, uygun sıcaklığı kullanmaktır. Ayrıca, fırın tepsisine yağlı kağıt sermek, boyozların altının tutunmasını engelleyecektir.
Boyozların pişme süresi, fırının sıcaklığına ve boyutlarına göre değişiklik gösterebilir. Bu yüzden, pişirme süresini kontrol etmek için, boyozların her tarafının eşit bir şekilde piştiğinden emin olmak gerekir.
Boyozlarınızın tadına doyum olmayacaktır. Ayrıca, arada sırada farklı malzemelerle de deneyebilirsiniz. Mesela, peynirli veya patatesli boyoz gibi. Ancak, mutlaka ana malzeme olan mayalı hamuru kullanmanız gerektiğini unutmayın.
Sunum Önerileri
Boyoz, İzmir’in lezzetli ve geleneksel bir yiyeceğidir. Çay, kahve veya sıcak çikolata ile servis edilirken tok karnına da rahatlıkla tüketilebilir. Boyozun yanında iyi gidebilecek içecekler arasında ise beyaz peynirle birlikte tüketilebilecek taze domates, salatalık ve yeşilliklerle hazırlanmış harika bir kahvaltılık tabağı var.
Ayrıca, boyoz yanında sevilerek tüketilen İzmir’in meşhur tarçınlı sıcak içeceği boza da yerini alabilir. Boza, yoğurt ve şekerden elde edilir, özellikle kış aylarında tatlı bir lezzet arayanlar için tercih edilebilir. Boyoz aynı zamanda, sabah kahvaltılarından akşam yemeklerine kadar her öğünün vazgeçilmez bir parçasıdır.
Boyozun Besin Değerleri
Boyoz İzmir’in meşhur lezzetlerinden biri olmasının yanı sıra sağlığımız için de oldukça faydalıdır. Boyozun içinde bulunan malzemeler sayesinde bağırsak sağlığını koruyarak bağışıklık sistemimizi güçlendirir. Ayrıca içerdiği karbonhidratlar sayesinde enerji verir ve tokluk hissi sağlar.
Bir boyozun içinde yaklaşık ortalama olarak 300 kalori, 25 gram karbonhidrat, 15 gram protein, ve 15 gram yağ bulunmaktadır. Ayrıca içinde B1, B2, B3, C ve E vitaminleri dahil, demir, fosfor, kalsiyum, sodyum ve magnezyum mineralleri de bulunmaktadır.
Boyozu sağlıklı bir şekilde tüketmek için düzenli ve dengeli beslenme planlarımızda yer vermemiz önemlidir. Ayrıca yüksek kalori değeri de göz önünde bulundurularak, aşırı tüketiminden kaçınarak dengeli ve ölçülü şekilde tüketmemiz önerilmektedir.
